Maria Montessori, okullarında yetişkinlerin çok farklı rollerde yer aldığını vurgulamak için öğretmen yerine “rehber” adını kullanmıştır. Montessori rehberi, çevre tasarımcısı, kaynak insan, rol model, her çocuğun davranışlarının ve gelişiminin dikkatli bir gözleyicisi, kayıt tutucu ve uygulama rehberi olarak çalışır.
Rehber eğitimin kolaylaştırıcısı gibi hareket eder çünkü Maria Montessori insanların başka bir insan tarafından eğitilemeyeceğine inanır. Rehber, Montessori eğitimi için en önemli etkendir. Bu önemi “Montessori eğitimi almamış bir rehberin Montessori’yi öğretmesinden bir biyologun Fransızca öğretmesinden daha fazla bir şey beklenemez.” sözleriyle çok güzel açıklamıştır.
Montessori sınıfına gelen aileler ve deneyimli eğitimciler, Montessori rehberlerinin özel bir şey yapmadıklarını görürler. Sınıfta öğrenciler farklı işlerle meşgulken, rehberi köşede bir çocuğa ders verirken, yardımcısını elmaları yıkamakla meşgulken görmek olasıdır.
Bir sınıfın, çocukların karşılarında oturmadan nasıl kontrol edildiği merak edilen bir durumdur. Bir Montessori öğrenim çevresinde bu durumu oluşturan varoluşsal saygıdır. Her çocuk bilimsel bir titizlikle devamlı gözlemlenir: sürekli notlar alınır, gözlemler ile ilgili düşünülür, yapılan her sunum her çocuğun ilgi, ihtiyaç ve öğrenme yeteneğine göre uyarlanır. Çocuğa seçme fırsatı veren, sadece kendisine değil diğer insanlara ve doğaya önem vermesini isteyen bu eğitim sistemi, rehberlerini de ona göre seçmeye özen gösterir.
“Bir eğitimin başarı kriteri, çocuğun ne kadar mutlu olduğudur.”
Maria Montessori
Çocuk aileden çok rehberle vakit geçirmektedir. Dolayısıyla da rehberin, çocuğa gereksiz şartlandırmalar vermemesi, yargılayıcı olmaması gerekiyor ki çocuk ileride sağlıklı muhakeme gücüne sahip olabilsin. Bu doğrultuda Montessori rehberi olabilmek için bir dizi eğitimden geçmeli ve sertifikaya sahip olunmalıdır. Montessori, rehberin yaptığı işin 3 farklı evrede ifade edilebileceğini belirtir:
1.EVRE
Rehber çevrenin gardiyanı olmaya başlar. Rehber kullanılan her materyalin güzel, alımlı olmasını sağlamalı ve eksik olmamasına özen göstermelidir. Çocuğun kullanabilmesi için temiz, yeni ve kullanıma hazır olması önemlidir. Rehberin görünüşü de çekici olmalıdır. Görünüşü olumlu etki bırakmalı, memnun ifadeli, temiz ve düzenli, sakin ve dingin olmalıdır. Rehberin ilk olarak görünüşüyle çocuğun güvenini ve saygısını kazanması gerekir. Öyleyse rehberin birinci görevi çevreyi gözlemlemektir. Bu yapması gereken şeylerin en başında gelir ve etkisi dolaylıdır. Ancak tam ve doğru yapılmadıkça, ne zihinsel, ne fiziksel ne de manevi olarak etkisi olacaktır.
2.EVRE
Bu evrede rehber çocuğun dikkatini çekecek ve konsantrasyonunu geliştirecek etkinlikler bulmalıdır. Konsantrasyonun gelişmesi beklenen bu dönemde rehberin çekici, teşvik edici ve sakinleştirici olması gerekir. Öğrenci öğrenmeye başladığında kesinlikle rahatsız edilmemelidir. Özgür gelişimine ve aktivite döngüsüne müdahale edilmemelidir. Gözlem yapıp varsa yanlışları not edilmelidir.
3.EVRE
Bir materyali sunmadan önce çocukların bir şeye dikkatini verebilecek, konsantrasyon sağlayabilecek gelişimde olduklarından emin olmak gerekir. Sonunda çocuk ilgisini çekecek bir şey bulmuştur. Çocuk bu materyalle ilgilenmeye ve çalışmaya başladığında rehber onu kesmemelidir, bölmemelidir. Çünkü konsantrasyon çok kırılgan, çok narin bir şeydir ve bu ilk aşama çok önemlidir. Bu aşamada rehberin yaptığı 2 yanlış olabilir: birincisi konsantrasyonunu bozacak bir kelime dahi olsa bir şeyler söylemek, ikincisi çocuk bir şeyi yapamıyorsa ona yardım etmektir. Halbuki çoğu zaman sadece yapılan iş değil, bir problemin üstesinden gelmekte çocuğun odaklandığı bir şeydir.
Bir Montessori eğitimi almış çocuğa “Bunun nasıl okunacağını sana kim öğretti?” diye sorulduğunda, keyif ve gururla “Ben, kendim öğrendim” diye yanıtlayacaktır.
Rehberin çeşitli rolleri şu şekilde sıralanabilir:
-Rehber
-Model
-Gözlemci
-Rapor tutucu
-Ailelerle iletişim içinde
-Alanında uzman
-Çocukla çevre arasında dinamik bir bağdır.
-Öğrencileri düzenli olarak gözlemler ve ihtiyaçlarını değerlendirir.
-Çocukların ilgi ve ihtiyacına göre ortamı değiştirerek ve sonuçlarını not ederek, sürekli bir deney halindedir.
– Çocuklara çekici gelen çalışmayı seçmelerine ve onların bağımsızlığına kolaylık sağlamak için, ortamdan gerektiğinde materyal çıkarıp gerektiğinde ortama yeni bir materyal ekleyerek uygun bir ortam hazırlar.
-Her gün, çalışmalarının ne derece etkili olduğunu ve ortam tasarımını dikkatlice değerlendirir.
-Her çocuğun bireysel gelişimini gözlemleyip değerlendirir.
-Öğrencilerin bağımsızlığına saygı duyup bu bağımsızlığa sahip çıkar. Çocuğa ne zaman müdahale edip etmeyeceğini bilir.
-Çocuklara güvenlik sağlayarak, samimiyet ve kararlılık göstererek, her çocuğa önyargısız yaklaşarak destekleyici bir tavır içindedir.
-Çocukların gelişimlerini ve çalışmalarını, ailelere, okul personeline ve topluma yorumlayarak sunar.
-Çocuklar arasındaki iletişimi kolaylaştırır ve çocuklara, düşüncelerini yetişkinlere iletmeyi öğrenmede yardımcı olur.
-Çocukların ilgilerini ortamdaki derslere ve aktivitelere yöneltmelerine yardımcı olur. Onlara ilginç, anlaşılır ve ilgili dersler sunar.
-Sınıfın kurallarına uyarak, bir sakinlik, nezaket, uyum, terbiye sergileyerek ve her çocuğa saygı göstererek, istenilen davranışlar için model olur.
-Tutarlı bir şekilde, kibar, saygılı olmayı ve çatışmayı öğretmeye çalışarak, barış eğitimi sağlar.
-Çocuğu daha iyi anlamak, ailelere tavsiyeler vermek ve gerekli yönlendirmelerde bulunmak için gelişme, büyüme ve davranış örneklerini yorumlayan teşhis uzmanıdır.
Facebook Comments