Montessori metodunun gerçekteki uygulamaları Maria Montessori nin detaylı olarak üzerinde çalışmış olduğu insanın eğilimlerine dayanır; hareket etme, grupla paylaşma, bağımsız olma, karar verme, düzen oluşturma, öz denetim, deneyimleyerek fikir sahibi olma, hayal gücünü kullanma, sıkı çalışma, tekrar etme, dikkatini verme, çabayı ve ortaya çıkarılanı mükemmelleştirme eğilimleri.
Hareket İhtiyacı
Öncelikle çocuğun hareket etmeye ihtiyacı vardır. Hareket etmeye, keşfetmeye, idare etmeye ve ileride tasnif edebileceği izlenimleri biriktirmeye ihtiyacı vardır. Hareket ettikçe kaslardan sinirlere, sinirlerden beyne mesajlar gider. Ellerin kullanılması da çok önemli. İlk odası zihninin beslenmeye fırsat bulamayacağı kadar steril, arıtılmış ve yalın olmamalıdır. Uzun saatler boyunca odanın içinde kalmasına zorlanmamalıdır. Kendi kendine hareket etmeye başlar başlamaz, özgür bırakılmalıdır. Üç yasına kadar hareketleri sınırlanmış bir çocuk, üç yaşına geldiğinde, yerinde ve yetkin hareketler sergilemeye hazır olmayacaktır. Üç yas altı çocuk kesinlikle televizyon izlememelidir. Aktiviteye, düzenleme, keşfetmeye ve duyumsal tecrübeleri biriktirmeye susadığı bir dönemde bu son derece pasif, yaratıcılıktan uzak ve verimsiz bir kaynaktır.
Dil Gelişimi İhtiyacı
Bir bebek etrafındaki yetişkinleri büyük bir hassasiyetle inceler; onlar konuşurken ağızlarını takip eder, hatta bazen ağızlarına dokunmaya kalkar. Daha sonra sesleri taklit edip bebek diliyle kendini ifade eder. Ve çok daha sonra kimseden bilinçli bir eğitim almadan, dili kendi kendine geliştirir. Bu yüzden çocuğu saatlerce odada tutmamak gerekiyor. Montessori, bebeklerini, çarşı, ev ziyareti gibi, her gittiklere yere taşıyan annelere hayrandı. Bu durumda çocuk etrafında konuşulan herşeyi duyabiliyor ve ilgiyle dinliyordu.
Çocuklara sadece temel ihtiyaçlarını karşılayacak basit bir dil değil, kültür ve geleneğin her alanını eksiksiz yansıtan bir dil de gereklidir. Bir şarkının bestecisini, bir kuşun cinsini söylemek gibi. Uzun kurulan cümleler çocuğu cezbeder.
Çocuklarla yaşayan yetişkinlerin, onunla konuşurken, seslerini özellikle alçaltmalarında fayda vardır; böylece çocuk, ileride, bağırma seviyesinin altındaki telkinlere de yanıt verecektir.
Bağımsızlık İhtiyacı
Eğer çocuk kendi başına bir şeyi yapmaya hazırsa, biz imtina ve sabır göstererek onun yerine o işi yapmamalıyız. Mesela kendi kendine giyinmek istiyorsa ona o vakti tanımalıyız. Eğer çocuğumuzun bağımsız ve üretken bir yetişkin olmasını istiyorsak, düğmelerini iliklemeyi öğrenir öğrenmez onun yerine bunu yapmaktan imtina etmeliyiz. Eğer biz yaparsak çocuk tembelleşebilir, kendisi yapmayı öğrenebilme konusunda ümitsizliğe kapılabilir ve aşağılık kompleksine giden yola sapar.
Sevgi ve Güven İhtiyacı
Çocuklarımız bizden onları sevdiğimizi sürekli teyit etmemizi isterler. Bir çocuk, sevgimizi, ona vermek istediğimiz zamanın miktarı ve değeriyle ölçer. Bizden hediyeler değil kendimizi ister. Bütün vaktimizi alan bir kariyer, maç, iş gibi tercihlerimizi ona karşı bir yüz çevirme olarak algılar.
Disiplin İhtiyacı
Bir çocuğa kendi haklarına saygı gösterildiği gibi başkalarının haklarına da saygı göstermesi öğretilmelidir. Eğer çocuğa anlayışla muamele edilirse, o da aynı nezaketi başkalarına gösterme eğiliminde olacaktır. Montessori “ Bir çocuk, büyüğüne rivayet etmeye hazırdır. Ama yetişkin kişi, çocuğun gelişimini sağlayan dürtülerden vazgeçmesini talep ederse çocuk itaat edemez” demiştir.
Küçük çocuklara çok az kural koyulmalıdır ve tutarlı bir şekilde uygulanmalıdır. Kandırarak, nutuk atarak veya pazarlık yaparak uygulamamalıyız.
Düzen İhtiyacı
Montessori, bir çocuğun iç düzenine, dış düzenden geçerek geldiğine ve bu iç düzenin entelektüel gelişimin ön şartı olduğuna inanır. Çocuk dünyaya geldiğinde, dünya ona karışık gelir. Gördüğü bütün nesneleri tasnif etmeyi, sınıflandırmayı, onların isimlerini ve kullanım alanlarını öğrenmelidir. Ev ortamını mümkün mertebe düzenli tutarak ona yardımcı olabiliriz. Bunu sürekli eşyaların yerlerini değiştirerek değil, kendine ait eşyaları düzene sokması için ona fırsat tanıyarak yapabiliriz. Oyuncak sepeti kullanımı eşyaları üst üste atmaya alıştırır, o yüzden alçak raflarda her oyuncağa bir yer tayin ederek oyuncaklar düzenlenmelidir. Oyuncaklar çocuğun düzenleyemeyeceği ve sahip çıkamayacağı kadar çok olmamalıdır.
Bir çocuğun üç yaşına gelinceye kadar tüm bu ihtiyaçları karşılanır ve montessori sınıfına uygun yaşta gelirse (2,5-3), montessori sınıfının önceden hazırlanmış ortamında geniş çaplı bir eğitime hazır demektir.
Facebook Comments