Altı şapkalı düşünme tekniği, çocukların yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirmek için sıklıkla kullanılan tekniklerden biridir. Edward De Bono tarafından ortaya konulan teknikte, bireylere nasıl yaratıcı olabilecekleri ve yeni fikirler üretebilecekleri öğretilmek amaçlanmıştır. Tekniğin temelinde, düşünceleri simgeleyen altı farklı renkteki şapkaları takarak fikirlerin ortaya konulması ve yaratıcılığın geliştirilmesi yatmaktadır.
Altı şapkalı düşünme tekniğinde altı renkte şapka bulunmaktadır. Bu şapkalar ve işlevleri;
Beyaz Şapka
Tarafsız ve objektiftir. Bu şapka ile bilinenden yola çıkılır. Elde olan bilgiler de ne varsa sadece onlara göre konuşulup yorum yapılır. Eksik olan bilginin olup olmadığı araştırılır.
- Elimizde ne var?
- Var olan bilgiler nelerdir?
- Daha hangi bilgiler gerekiyor?
- Eksik bilgiler nelerdir?
- Gerekli bilgiler nasıl elde edilir?
- Ne tür sorular sorulmalıdır?
Kırmızı Şapka
Duygusal bir bakış açısı verir. Kırmızı şapka takıldığında, hiçbir açıklama yapılmadan sezgiler ve duygular söylenebilir. Korku, öfke, nefret, şüphe, coşku, hırs, ihtişam, kıskançlık ya da sevgi gibi duyguları görünür kılar.
- Sana ne hissettirdi?
Siyah Şapka
Olumsuz, kötümser ve karamsardır. Bir şeyin neden yapılmayacağını ortaya koyar. En sık kullanılan şapka siyahtır. Olaylara eleştirel bir bakış açısı ile bakmayı sağlayıp, tehlikelere dikkat çeker. Siyah şapka zararlı şeyler yapılmasına engel olur. Riskleri ve bir şeyin neden işe yaramayabileceğini gösterir.
- En kötü ihtimalle ne olabilir?
Sarı Şapka
Güneş gibi aydınlık, iyimser, umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Sarı şapka iyimser bakışla değerli ve yararlı olan fikirleri arayıp ve araştırır. Ulaştığı değerli ve yararlı şeyler için mantıklı destekler sağlamaya çalışır. Bu düşünce yapıcı ve üreticidir. Somut teklifler ve öneriler çıkar.
- Bunun faydası nedir?
- Bu durumun olumlu yönleri nelerdir?
Yeşil Şapka
Yeşil bereket ve verimli büyüme demektir. Yaratıcılık ve farklı, özgün, orijinal yeni fikirlerle alakalıdır. Yeşil renk, büyümenin, enerjinin ve yaşamın simgesi olan bitkileri çağrıştırır. Yeşil şapka enerji şapkasıdır. Yeni görüş ve seçenekler ortaya konulabilir. Ortaya atılan bir fikre ilişkin değişiklikler önerilebilir. Bu şapka öğrencilerin yaratıcı düşünmesine yöneliktir. Renkler somutlaştırılınca daha etkili öğrenme gerçekleştirilebilir.
- Daha başka ne olabilir?
- Bu sorun değişik yollarla nasıl çözümlenebilir?
Mavi Şapka
Mavi serinkanlılığı temsil eder. Mavi şapkadan önceki şapkalardaki cevapları düşünür. Düşünme sürecinin düzenlenmesi ve kontrolü ile uğraşır. Olaya keşkeler den uzak, iyimser, objektif bakarak düşünce sürecini değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır. Mavi şapka her zaman en son takılıp durum analiz edilerek bir sonuca varılır.
- Hangi karara vardın?
- Ne düşünüyorsun?
- Bundan sonra ne yapmalıyız?
- Şu ana kadar neler başardık?
Öğretmenlerin ve ebeveynlerin bu tekniği kullanacakları zaman ilgi çekici konular seçmeleri önerilir. Düşünme sürecine farklılık getiren bu teknik, düşünmenin belli bir sistemde gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır. Zaman kaybını önleyerek çocukların ortak bir dil kullanmasını sağlamaktadır.
Facebook Comments